Zamknięte drzwi to nie wszystko - Jak projektować strefy ochrony fizycznej w modelu cyberodporności?

W dzisiejszym cyfrowym świecie, ochrona danych i systemów informatycznych jest kluczowa dla każdej organizacji. Jednak zamknięte drzwi i tradycyjne środki bezpieczeństwa fizycznego to tylko część skutecznej strategii ochrony. W modelu cyberodporności, strefy ochrony fizycznej muszą być projektowane z uwzględnieniem nowoczesnych zagrożeń i dynamicznie zmieniającego się środowiska cyfrowego.

 Jak projektować strefy ochrony fizycznej w modelu cyberodporności?

Jednym z kluczowych elementów przy projektowaniu jest połączenie tradycyjnych metod ochrony z podejściem warstwowym, integracją z systemami IT oraz ciągłym doskonaleniem istniejących procedur i zabezpieczeń. Strefy muszą uwzględniać nie tylko dostęp fizyczny, ale i kontekst cyfrowych zagrożeń
– a ich projekt powinien opierać się na analizie ryzyka, lokalizacji sprzętu krytycznego i aktualnych technologiach detekcji i reakcji.

Każda lokalizacja ma inną specyfikę, ale przy opracowywaniu analizy zagrożeń i projektowaniu systemów zabezpieczeń, warto kierować się zasadami opisanymi w punktach 2-6 niniejszego artykułu.

Serwerownie są jednymi z najbardziej sensytywnych pomieszczeń, w związku z tym powinny stanowić najbardziej wewnętrzną strefę w lokalizacji.
Aby do niej dotrzeć, należy przejść przez kilka innych warstw, które poprzez zastosowane zabezpieczenia (techniczne, mechaniczne proceduralne), stanowią o ograniczonej możliwości przedostania się nieuprawnionych osób.

1. Integracja ochrony fizycznej z cyberbezpieczeństwem

 Ochrona fizyczna i cyberbezpieczeństwo powinny być ze sobą ściśle powiązane. Współczesne zagrożenia często łączą ataki fizyczne, socjotechniczne 
z cyberatakami, dlatego ważne jest, aby systemy ochrony fizycznej były zintegrowane z rozwiązaniami IT i się uzupełniały. Na przykład, systemy kontroli dostępu mogą być połączone z monitoringiem sieciowym, umożliwiając szybkie wykrywanie i reagowanie na podejrzane aktywności.

Przykłady integracji ochrony fizycznej z systemami IT:

a. Kontrola dostępu + system SIEM 

Systemy kontroli dostępu (np. karty, czytniki biometryczne) mogą przesyłać dane o logowaniach fizycznych (transakcjach systemu kontroli dostępu) do systemu SIEM (Security Information and Event Management). Dzięki temu możliwe jest wykrycie podejrzanych korelacji – np. gdy ktoś loguje się zdalnie, 
a jednocześnie jego karta została użyta przy wejściu do biura.

2. Monitoring wizyjny (VSS) + analiza AI 

Kamery monitoringu VSS (Video Surveillance System) połączone z algorytmami AI mogą wykrywać nietypowe zachowania (np. próby wejścia
w niedozwoloną strefę, poruszanie się po zamkniętym obiekcie po godzinach, pozostawienie niebezpiecznego ładunku w ogólnodostępnej strefie recepcyjnej, próba wejścia do pomieszczeń bez posiadanych uprawnień) i automatycznie wywoływać alarm w systemie IT.

3. System alarmowy + powiadomienia do zespołu SOC 

Czujniki kontaktronowe sygnalizujące otwarcie drzwi, czujniki ruchu czy zbicia szyby mogą być zintegrowane z systemem powiadomień bezpieczeństwa (np. mail/SMS/komunikat w aplikacji SOC (Security Operations Center), co umożliwia szybszą reakcję i weryfikację potencjalnego incydentu bezpieczeństwa.

4. Zarządzanie tożsamością (IAM) + fizyczne uprawnienia 

Platformy IAM (Identity and access managment) mogą synchronizować dostęp do zasobów IT z uprawnieniami do fizycznych przestrzeni (np. dostęp do serwerowni tylko dla administratorów z odpowiednią rolą w systemie).

2. Warstwowa ochrona

Projektowanie stref ochrony fizycznej powinno opierać się na podejściu warstwowym. Każda warstwa powinna stanowić dodatkową barierę dla potencjalnych intruzów.

Przykładowe warstwy to:

• Zewnętrzna ochrona: ogrodzenia, kamery monitoringu, oświetlenie, przegrody, śluzy.
• Wejścia: drzwi zabezpieczone zamkami mechanicznymi
i elektronicznymi, systemy kontroli dostępu zapewniające rozliczalność wejść. 
• Wewnętrzne strefy: pomieszczenia serwerowe, biura, magazyny, zabezpieczone dodatkowo.

3. Technologie wspierające ochronę fizyczną

Nowoczesne technologie odgrywają kluczową rolę w ochronie fizycznej. Sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe (ML) mogą być wykorzystywane do analizy danych z systemów monitoringu i wykrywania anomalii w czasie rzeczywistym. Automatyzacja procesów ochrony pozwala na szybsze
reagowanie na zagrożenia i minimalizowanie ryzyka.

Sztuczna inteligencja (AI) w ochronie fizycznej

Sztuczna inteligencja w obecnych czasach jest odmieniana przez wszystkie przypadki. Podobnie ma to miejsce w przypadku ochrony fizycznej i zabezpieczeń technicznych, możemy zaobserwować wkraczanie nowych technologii w ten obszar.

Przykładem zastosowania mogą być stosowane od wielu lat kamery PTZ (Pan Tilt Zoom). Aktualnie producenci zaszyli w ich oprogramowaniu śledzenie obiektów poruszających się w polu widzenia. Kamera została zaprogramowana w ten sposób, że po wykryciu w obrazie kamery układu głowy i ramion człowieka, ma za zadanie śledzenie obiektu. Urządzenie posiadające ruchomą głowicę (funkcja obrotu) i zmienny poziom zbliżenia optycznego umożliwia
zmianę obszaru obserwacji kamery, zoom na osobę i weryfikację prawidłowości zachowań. 
Pomysł był dobry, lecz z czasem okazało się, że podążanie kamery za obiektem niesie za sobą ryzyko pojawienia się innego obiektu i to w polu,  którego kamera aktualnie nie obserwuje. Producenci rozwiązali ten problem stosując dwie kamery w jednej obudowie:

1. Kamera typu Pan Tilt Zoom – poruszająca się za obiektem, przybliżająca dynamicznie obraz.
2. Stała kamera obserwująca szerokokątnie obraz monitorowany (obiektyw ze stałymi parametrami skonfigurowany w momencie instalacji).

Wdrożenie powyższego rozwiązania odciąża pracowników ochrony i eliminuje pomyłki w nadzorze obiektu.

Uczenie maszynowe (ML) w ochronie fizycznej

Przykładem na zastosowanie ML może być analiza wideo systemów VSS. ML może automatycznie analizować, wykrywać i klasyfikować obiekty w czasie rzeczywistym zazwyczaj poprzez rozkładanie obrazu na piksele. Algorytmy analizują te piksele pod kątem wzorców i cech. 
Jednym z najważniejszych algorytmów stosowanych w analityce obrazu są konwolucyjne sieci neuronowe (CNN), które mogą być szczególnie skuteczne, przy rozpoznawaniu twarzy. 
Dzięki temu, to systemy są w stanie w znacznym stopniu wyręczać pracowników ochrony. Jest to o tyle istotne, że jak pokazują badania, po około 20-30 minutach ciągłego oglądania kamer monitoringu, zdolność do wykrywania istotnych zdarzeń zaczyna się zmniejszać. Dzięki temu efektywność całego systemu wzrasta i w ostatecznym rozrachunku podnosi poziom systemu bezpieczeństwa.

4. Edukacja i kultura bezpieczeństwa

Ochrona fizyczna to nie tylko technologie i procedury, ale także ludzie. Edukacja pracowników w zakresie bezpieczeństwa oraz budowanie kultury bezpieczeństwa w organizacji są kluczowe dla skutecznej ochrony. Regularne szkolenia, testowanie procedur, symulacje ataków oraz kampanie informacyjne pomagają zwiększyć świadomość zagrożeń i przygotować pracowników na różne scenariusze.

5. Ciągła adaptacja
i aktualizacja strategii

Środowisko cyberzagrożeń jest dynamiczne, dlatego strategie ochrony fizycznej muszą być regularnie aktualizowane. Organizacje powinny monitorować najnowsze trendy w cyberodporności i dostosowywać swoje plany ochrony do zmieniających się warunków. Współpraca z ekspertami zewnętrznymi oraz korzystanie z najnowszych technologii są kluczowe dla utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa.

6. Lokalizacja serwerowni
w budynku

Wybór odpowiedniej lokalizacji serwerowni w budynku jest kluczowy dla zapewnienia jej bezpieczeństwa i funkcjonalności. Oto kilka zasad, którymi warto się kierować:

• Unikanie piwnic i parteru: serwerownia nie powinna znajdować się w piwnicy ani na parterze, ponieważ
te kondygnacje są najbardziej narażone na zalanie. Zalanie może spowodować poważne uszkodzenia sprzętu i utratę danych. 
•  Środkowe kondygnacje: najlepszym miejscem dla serwerowni są środkowe kondygnacje budynku. Zapewniają one ochronę przed zalaniem oraz minimalizują ryzyko uszkodzeń spowodowanych przez trzęsienia ziemi lub inne katastrofy naturalne.  
•  Unikanie najwyższych pięter: serwerownia nie powinna być umieszczana na najwyższych piętrach budynku, ponieważ są one bardziej narażone na     uszkodzenia spowodowane przez silne wiatry, burze czy pożary. 
• Bliskość infrastruktury technicznej: serwerownia powinna być zlokalizowana w pobliżu infrastruktury technicznej, takiej jak zasilanie awaryjne, systemy chłodzenia i wentylacji. Ułatwia to zarządzanie i konserwację sprzętu. 
• Izolacja od pomieszczeń ogólnodostępnych: serwerownia powinna być oddzielona od pomieszczeń ogólnodostępnych, aby ograniczyć dostęp osób   nieupoważnionych i zminimalizować ryzyko włamań.

Podsumowanie

Zamknięte drzwi to tylko początek skutecznej ochrony fizycznej w modelu cyberodporności. Jak projektować strefy ochrony fizycznej w modelu cyberodporności?
Skuteczna ochrona fizyczna w modelu cyberodporności opiera się na sześciu filarach: integracji z systemami IT, warstwowym podejściu do zabezpieczeń, wykorzystaniu nowoczesnych technologii (AI/ML), budowaniu świadomości wśród pracowników, ciągłym doskonaleniu strategii oraz odpowiednim planowaniu infrastruktury, w tym lokalizacji serwerowni. Dobrze zaprojektowana strefa chroni nie tylko przed fizycznym wtargnięciem, ale także wspiera wykrywanie i reagowanie na zagrożenia. To kluczowy element odporności organizacji na współczesne ataki.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o aspektach fizycznych w cyberbezpieczeństwie regularnie odwiedzaj cybershieldon.pl
Znajdziesz tu eksperckie treści tworzone z myślą o świadomych użytkownikach i organizacjach, które tak jak my traktują cyberbezpieczeństwo poważnie.

Marcin Pachucki -  Ekspert bezpieczeństwa | Audytor |Doradca

Ten blog ma charakter prywatny. Zamieszczane treści wyrażają osobiste poglądy autorów i nie są powiązane z żadną firmą ani instytucją.

© 2025 Wszelkie prawa zastrzeżone.

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.