BIA bez tajemnic

Co to jest BIA?

W świecie dynamicznych zmian i rosnących zagrożeń organizacje muszą wiedzieć, co jest dla nich kluczowe, aby utrzymać ciągłość działania.
Tu wkracza BIA – Business Impact Analysis, czyli analiza wpływu na biznes. BIA to systematyczny proces identyfikowania krytycznych procesów organizacji oraz oceny, jakie skutki finansowe, operacyjne, prawne
i wizerunkowe wywołałoby ich zakłócenie lub przerwanie. Celem BIA jest określenie priorytetów przywracania działalności po zakłóceniu oraz wskazanie zasobów niezbędnych do zapewnienia ciągłości funkcjonowania.
Jak przeprowadzić ją skutecznie, by zidentyfikować to, co naprawdę musi działać?

Metodyka BIA - na jakich standardach się opieramy?

Analiza wpływu na biznes (BIA) opiera się na międzynarodowych standardach, które zapewniają spójność
i skuteczność działania. Należą do nich:

ISO 22317:2015 (ISO 22317) - szczegółowe wytyczne dotyczące planowania i przeprowadzania analizy wpływu na biznes.
ISO 22301:2019 (ISO 22301) - wymagania dla systemów zarządzania ciągłością działania (BCMS), podkreślenie znaczenia BIA jako podstawy całego systemu.
DRII Professional Practices, v. 2017 (DRII) - najlepsze praktyki związane z odzyskiwaniem działalności
i zapewnieniem ciągłości działania.
Good Practice Guidelines, v. 2023 (GPG) - praktyczne wskazówki dotyczące prowadzenia BIA, zarządzanie zakłóceniami i budowa odporności.
NFPA 1660 - nowy standard zarządzania sytuacjami kryzysowymi, zastępujący NFPA 1600.

Geograficzne zastosowanie standardów

Standardy wykorzystywane w analizie BIA mają zasięg globalny, ale ich popularność i stosowanie różnią się
w zależności od regionu. Dobór standardu BIA często zależy od lokalnego kontekstu prawnego, branżowego
i kulturowego.

Poniższa tabela przedstawia, które standardy są najczęściej stosowane w poszczególnych częściach świata
i stosowaną praktyką wdrożeniową.

W Stanach Zjednoczonych dominuje podejście praktyczne, oparte na wytycznych DRII i GPG, często powiązanych z wymaganiami regulatorów sektora finansowego czy energetycznego.
W Europie wiodącą rolę odgrywa ISO 22301 i 22317, szczególnie w kontekście zgodności z wymogami RODO, NIS2 czy wymagań krajowych instytucji nadzorczych.

Z kolei w regionie Azji i Pacyfiku spotyka się hybrydowe podejścia, często łączące lokalne przepisy
z międzynarodowymi standardami. Dla organizacji działających globalnie oznacza to konieczność elastycznego podejścia do BIA — takiego, które zapewnia zgodność w różnych jurysdykcjach, ale też pozwala zachować spójność w podejmowaniu decyzji operacyjnych i strategicznych.

Porównanie standardów BIA

Różne standardy kładą nacisk na różne elementy analizy BIA – od podstawowych parametrów czasowych, takich jak RTO czy RPO, po bardziej zaawansowane kryteria, jak poziom krytyczności, zależności czy wymagane zasoby.

Poniższa tabela wskazuje najważniejsze priorytety wykorzystywane w analizie wpływu - w zależności od standardu. Pokazuje, które z nich są podstawowe, a które rozszerzone, jak są definiowane w praktyce, gdzie mają zastosowanie i z jakich standardów pochodzą.

To zestawienie, wskazujące na kluczowe różnice w standardach. ułatwia planowanie BIA w oparciu
o faktyczne potrzeby organizacji – niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz, czy chcesz rozbudować istniejące podejście.

Jak analizujemy wpływ na biznes?

Skuteczna analiza BIA to nie intuicja, lecz uporządkowany proces, który prowadzi od ogólnego celu do konkretnych decyzji o priorytetach. Oto kluczowe etapy:

1. Zdefiniuj cel i zakres BIA (ISO 22317:2015, ISO 22301:2019)

Przed rozpoczęciem analizy musisz wiedzieć, dokąd zmierzasz. Określ, jaki jest główny cel Twojej analizy — czy chodzi o całą organizację, czy tylko o wybrane działy lub procesy. Wyznacz jasne granice projektu, aby skupić się na tym, co najważniejsze i nie rozpraszać zasobów. Jasne zdefiniowanie celu i zakresu pomoże Ci uniknąć rozproszenia zasobów i skupić się na tym, co naprawdę ma znaczenie dla ciągłości działania.

2. Zidentyfikuj krytyczne procesy biznesowe (ISO 22317:2015, DRII, GPG BCI)

W kolejnym kroku zidentyfikuj procesy, które są fundamentem działalności Twojej organizacji. Proces krytyczny to taki, którego zatrzymanie wpływa negatywnie na zdolność do realizacji kluczowych zadań statutowych, kontraktów lub wymagań prawnych. Na tym etapie warto zaangażować właścicieli procesów – to oni najlepiej wiedzą, co dzieje się „na pierwszej linii”.

3. Określ skutki przestojów (ISO 22317:2015, NFPA 1600)

Wyobraź sobie, że dany proces przestaje działać – na godzinę, dzień, tydzień. Przeanalizuj, jakie konsekwencje poniesie Twoja organizacja? Czy zatrzymanie wpłynie wyłącznie wewnętrznie, czy również na klientów, partnerów lub otoczenie regulacyjne? Utrata danych, brak możliwości obsługi zamówień, przestoje w produkcji, szkody wizerunkowe – wszystkie te skutki trzeba oszacować, aby realnie ocenić wpływ zakłóceń.

4. Ustal priorytety procesów (ISO 22317:2015, DRII)

Nie wszystkie procesy muszą być przywrócone natychmiast. Określ, które wymagają natychmiastowej reakcji, a które mogą poczekać kilka godzin lub dni. Do tego służą konkretne parametry, takie jak RTO, RPO czy MAD, które pozwalają nadać procesom właściwą kolejność? W kolejnej tabeli znajdziesz zestawienie tych priorytetów – z przykładami i przypisaniem do standardów.

5. Zidentyfikuj zasoby krytyczne (ISO 22317:2015, GPG BCI)

Każdy proces opiera się na konkretnych zasobach – ludziach, systemach IT, danych, lokalizacjach czy usługach zewnętrznych. Zmapowanie tych zależności pozwala zrozumieć, co dokładnie musi być dostępne, aby proces mógł działać. To pozwoli skutecznie planować odzyskiwanie i uniknąć zaskoczeń w sytuacji kryzysowej.

6. Przeprowadź analizę ryzyka (ISO 22317:2015, NFPA 1600)

Zastanów się, co może przerwać działanie krytycznych procesów. Czy to cyberatak? Awarie techniczne? Pożar? Analiza ryzyka pomaga zidentyfikować zagrożenia, które mogą wpłynąć na ciągłość działania, i przypisać im prawdopodobieństwo oraz skutki. Dzięki temu możesz podjąć wcześniej działania zabezpieczające – zanim coś się wydarzy.

7. Opracuj rekomendacje i strategie przywracania (ISO 22317:2015, ISO 22301:2019)

Na podstawie zebranych danych opracuj realistyczne i proporcjonalne strategie powrotu do standardowej działalności. Dla jednych procesów wystarczy kopia zapasowa, dla innych – zapasowa lokalizacja, alternatywny dostawca czy plan przełączenia do trybu awaryjnego. Kluczem jest dopasowanie strategii do krytyczności procesów i realnych zasobów organizacji.

8. Dokumentuj i aktualizuj BIA (ISO 22317:2015, ISO 22301:2019)

BIA to nie jednorazowy dokument – to żywa część systemu zarządzania ciągłością działania. Zmieniasz system? Outsourcujesz proces? Pojawia się nowy regulator? Zaktualizuj analizę. Aktualna dokumentacja BIA to nie tylko wymóg standardów – to praktyczne narzędzie, które stanowi podstawę do działania w sytuacjach kryzysowych.

Nowoczesne podejście do BIA

Analiza wpływu na biznes nie służy już wyłącznie minimalizowaniu strat. W dojrzałych organizacjach BIA staje się narzędziem, które wspiera odporność, przewidywalność i lepsze decyzje zarządcze. Dziś nowoczesne podejście do BIA obejmuje m.in.

Budowanie rezyliencji organizacyjnej - celem jest nie tylko szybki powrót do działania po zakłóceniu, ale także umiejętność adaptacji i dalszego rozwoju w niestabilnym otoczeniu. BIA pozwala przygotować się na różne scenariusze i zwiększyć odporność operacyjną całej organizacji.
Identyfikację zakłóceń i słabych punktów - to także rozpoznawanie zależności, wąskich gardeł i miejsc podatnych na przerwanie ciągłości. Dzięki temu możliwe jest wczesne eliminowanie ryzyka i budowanie realnych planów awaryjnych.
Uwzględnianiu czynników ESG (Environmental, Social, Governance) w procesach BIA - coraz więcej organizacji włącza do analizy także wpływ zakłóceń na otoczenie społeczne, środowiskowe i ładu organizacyjnego. To szczególnie istotne w sektorach regulowanych, przy raportowaniu niefinansowym oraz w działaniach strategicznych Zarządu.

Podsumowanie

Przeprowadzenie analizy BIA to inwestycja w odporność organizacji. Pozwala zrozumieć, co jest rzeczywiście krytyczne dla przetrwania i sukcesu firmy, a co może poczekać. Przejście przez te 8 kroków pomoże Ci zidentyfikować, co "musi działać" w Twojej organizacji – i przygotować się na każdy scenariusz.

Pamiętaj, że każda organizacja to jak statek na nieprzewidywalnym oceanie — dobrze przygotowana załoga, znajomość krytycznych systemów i gotowość na sztorm pozwolą nie tylko przetrwać burzę, ale nawet obrać kurs ku nowym szansom. BIA to Twój kompas w tej podróży. Czy Twoja organizacja jest gotowa na najbliższy rejs?

Zainteresował Cię ten temat? Sprawdź też: Cyberhigiena – codzienne nawyki, które chronią Twoje dane, prywatność i spokój

Katarzyna Piasecka

CSO | Liderka zespołów i strategii |Ekspertka cyberbezpieczeństwa |Autorka CyberShieldON

BIA bez tajemnic - jak przeprowadzić analizę wpływu?